Tweet |
Hastalıklara neden olan mikroplar, el sıkışma, toplu taşıma araçlarını kullanma ya da yemek yemek gibi günlük hayatın sıradan davranışlarından sonra kolaylıkla yayılabiliyor. Korunmanın en önemli yolu ise el yıkamaktan geçiyor... Yetişkinlik döneminde bunun bir alışkanlık olarak sürdürülmesinin yolu ise çocukluktan başlıyor. Bu nedenle küçük yaşlardan itibaren çocuklara kazandırılması gereken bu önemli alışkanlık için ailelere, öğretmenlere ve sağlık çalışanlarına da önemli görevler düşüyor.
Her yaş grubundaki çocuğun becerilerine göre bu davranışı gerçekleştirebilmeleri zaman alabiliyor. Henüz yürüyemeyen çocukların ellerinin ebeveynleri tarafından yıkanması gerekirken, çocuklar büyüdükçe bu konuda sadece gözlemci ve yönlendirici olmak yeterli oluyor. El yıkama alışkanlığının kazandırılmasının ana babalar için zorlu ve sabır gerektiren bir süreç olduğunun altına çizen Sosyal Pediatri uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, çocuklarımıza doğru el yıkama alışkanlığını kazandırmaya yardımcı olacak bazı stratejileri sıralıyor…
Mutlaka sabun kullanın
Ellerin en az 20 saniye boyunca ve mutlaka sabun kullanarak yıkanmasını sağlayın. Ortak kullanım alanlarında sıvı sabunları tercih edin. Katı sabun kullanılacaksa da, sabunu su birikmeyen bir kapta ve kullanıldıktan sonra köpüğü alınmış olarak bırakın.
Ellerin temizlendiğinden emin olun
El yıkama sırasında her iki avuç içi, dışı, parmak araları, başparmaklar, tırnaklar ve el bileğini de sıvazlayarak temizleyin. Yıkama bittikten sonra iyice durulayarak temiz bir havluyla kurulayın. Ortak alanlarda kağıt havlulardan yararlanın.
Uygun şartları oluşturun
Çok küçük yaştan itibaren çocukların el ve tırnak bakımını yaparak bu konuya aşina olması sağlayın. Önce kendi kucağınızda başlayın. Ayakta durabildiği dönemde ise yerden yükselterek veya boyuna uygun lavabolar seçerek sabunla el yıkayabilmesini için uygun ortamları sağlayın.
El yıkamayı eğlenceli hale getirin
Oyunun, çocuklara bir şeyler öğretmenin en kolay ve etkili yollarından biri olduğunu hatırlatan Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ,”Hem el yıkamanın önemini, hem de nasıl olması gerektiğini farklı oyunlar, şekiller ya da canlandırmalarla anlatabilirsiniz. Örneğin bir şarkı belirleyin ve elleri bu şarkı bitimine kadar birlikte söyleyin. Böylelikle acele etmesinin de önüne geçebilirsiniz. Ya da ellerini yıkarken onunla birlikte sayarak, bu işlemin ne kadar sürede tamamlandığını öğretebilirsiniz” diyor.
El yıkamanın önemini anlatın
Çocuklar için neyi neden yaptığının doğru şekilde anlatılmasının alışkanlıkların kazandırılmasında son derece önemli olduğunu belirten Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, ”Altı aylıktan itibaren okunan kitaplarla, iki yaşından itibaren de medya ile tanışan çocuğun dikkatini bu noktaya çekmeye çalışın. Konuyla ilgili çizgi filmler, kamu spotları, ilanlar, gazete, dergi haberlerine faydalı olacaktır” diye konuşuyor.
Onlara rol model olun
Çocukların doğduğu andan itibaren anne babası ve diğer yakınlarını izleyerek hayatı öğrenip deneyimlediklerini unutmayın. El yıkamanın önemini anlatmak için yapılabilecek en önemli şeylerden biri de sizin ellerinizi yıkamanızı görmesini sağlamak olacaktır. Alışkanlığının kazandırılmasında da aile içinde doğru davranış modellerinin sergileyerek doğal bir öğrenme ve uygulama alanı sağlayın. Sağlık kontrollerinde doktor ve hemşirelerin el yıkamaya dikkat çekmesi, okul eğitimi başladığında da öğretmenin konu üzerinde durması, denetlemesi, el yıkayan çocuğa vereceği olumlu geri bildirim de çok işe yarayacaktır.
Bu durumlarda mutlaka ellerinizi yıkayın…
- Öksürme, aksırma ve hapşırmadan sonra
- El sıkışma sonrasında
- Herhangi bir yemek ya da gıda hazırlamadan önce
- Yemeğe başlamadan önce ve sonra
- Toplu taşıma ve toplu yaşam alanlarını kullanıldıktan sonra
- Emzirme öncesi ve sonrasında
- Evcil hayvanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanlara dokunduktan sonra
- Bebeklerin alt bezinin değiştirdikten sonra
- Tuvalet kullanımı sonrası
- Hasta bir kişiyi ziyaret etmeden önce ve sonra
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Fenerbahçe | 23 | 19 | 1 | 3 | 61 | 18 | 60 | +43 |
2 | Galatasaray | 23 | 19 | 1 | 3 | 48 | 14 | 60 | +34 |
3 | Trabzonspor | 23 | 11 | 8 | 4 | 38 | 31 | 37 | +7 |
4 | Beşiktaş | 23 | 11 | 9 | 3 | 33 | 31 | 36 | +2 |
5 | Çaykur Rizespor | 23 | 10 | 8 | 5 | 27 | 33 | 35 | -6 |
6 | Antalyaspor | 23 | 8 | 5 | 10 | 29 | 23 | 34 | +6 |
7 | Kasımpaşa | 23 | 9 | 9 | 5 | 41 | 45 | 32 | -4 |
8 | Adana Demirspor | 23 | 7 | 6 | 10 | 34 | 27 | 31 | +7 |
9 | Başakşehir FK | 23 | 8 | 9 | 6 | 29 | 28 | 30 | +1 |
10 | Sivasspor | 23 | 7 | 8 | 8 | 28 | 35 | 29 | -7 |
11 | MKE Ankaragücü | 23 | 6 | 7 | 10 | 30 | 28 | 28 | +2 |
12 | Kayserispor | 23 | 8 | 9 | 6 | 28 | 33 | 27 | -5 |
13 | Alanyaspor | 23 | 6 | 8 | 9 | 25 | 32 | 27 | -7 |
14 | Samsunspor | 23 | 7 | 11 | 5 | 27 | 33 | 26 | -6 |
15 | Hatayspor | 23 | 5 | 8 | 10 | 28 | 31 | 25 | -3 |
16 | Fatih Karagümrük | 23 | 6 | 11 | 6 | 27 | 26 | 24 | +1 |
17 | Gaziantep FK | 23 | 6 | 12 | 5 | 26 | 35 | 23 | -9 |
18 | Pendikspor | 23 | 5 | 10 | 8 | 29 | 46 | 23 | -17 |
19 | Konyaspor | 23 | 4 | 10 | 9 | 23 | 37 | 21 | -14 |
20 | İstanbulspor | 23 | 3 | 15 | 5 | 17 | 42 | 11 | -25 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 20 | 16 | 4 | 0 | 53 | 17 | 48 | +36 |
2 | Göztepe | 20 | 12 | 5 | 3 | 33 | 15 | 39 | +18 |
3 | Kocaelispor | 20 | 12 | 5 | 3 | 34 | 23 | 39 | +11 |
4 | Bodrumspor | 20 | 10 | 5 | 5 | 28 | 14 | 35 | +14 |
5 | Çorum FK | 20 | 10 | 6 | 4 | 36 | 20 | 34 | +16 |
6 | Bandırmaspor | 20 | 9 | 5 | 6 | 30 | 17 | 33 | +13 |
7 | Sakaryaspor | 20 | 9 | 5 | 6 | 31 | 24 | 33 | +7 |
8 | Gençlerbirliği | 20 | 8 | 5 | 7 | 23 | 22 | 31 | +1 |
9 | Boluspor | 20 | 8 | 7 | 5 | 17 | 21 | 29 | -4 |
10 | Ümraniyespor | 20 | 6 | 8 | 6 | 22 | 27 | 24 | -5 |
11 | Manisa FK | 20 | 5 | 7 | 8 | 23 | 22 | 23 | +1 |
12 | Erzurumspor FK | 20 | 6 | 6 | 8 | 20 | 20 | 23 | 0 |
13 | Keçiörengücü | 20 | 6 | 9 | 5 | 18 | 26 | 23 | -8 |
14 | Adanaspor | 20 | 6 | 12 | 2 | 18 | 32 | 20 | -14 |
15 | Şanlıurfaspor | 20 | 4 | 9 | 7 | 15 | 25 | 19 | -10 |
16 | Tuzlaspor | 20 | 5 | 11 | 4 | 19 | 35 | 19 | -16 |
17 | Altay | 20 | 4 | 14 | 2 | 11 | 40 | 11 | -29 |
18 | Giresunspor | 20 | 2 | 15 | 3 | 11 | 42 | 6 | -31 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 22 | 17 | 3 | 2 | 51 | 18 | 53 | +33 |
2 | Van Spor FK | 22 | 13 | 4 | 5 | 35 | 25 | 44 | +10 |
3 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 22 | 12 | 3 | 7 | 33 | 17 | 43 | +16 |
4 | 1461 Trabzon FK | 21 | 12 | 3 | 6 | 41 | 20 | 42 | +21 |
5 | Bucaspor 1928 | 22 | 11 | 3 | 8 | 29 | 13 | 41 | +16 |
6 | Ankaraspor | 22 | 11 | 3 | 8 | 29 | 17 | 41 | +12 |
7 | Diyarbekir Spor | 22 | 9 | 7 | 6 | 20 | 17 | 33 | +3 |
8 | Ankara Demirspor | 22 | 10 | 9 | 3 | 29 | 28 | 33 | +1 |
9 | Hes İlaç Afyonspor | 22 | 7 | 7 | 8 | 16 | 17 | 29 | -1 |
10 | Karacabey Belediye Spor | 22 | 7 | 8 | 7 | 20 | 20 | 28 | 0 |
11 | Nazilli Belediyespor | 22 | 9 | 9 | 4 | 27 | 33 | 28 | -6 |
12 | Kırklarelispor | 22 | 6 | 9 | 7 | 19 | 28 | 25 | -9 |
13 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 21 | 7 | 11 | 3 | 22 | 25 | 24 | -3 |
14 | Serik Belediyespor | 22 | 4 | 11 | 7 | 12 | 24 | 19 | -12 |
15 | Altınordu | 21 | 3 | 10 | 8 | 22 | 25 | 17 | -3 |
16 | Kırşehir Futbol SK | 22 | 4 | 13 | 5 | 22 | 41 | 17 | -19 |
17 | Zonguldak Kömürspor | 21 | 4 | 11 | 6 | 21 | 36 | 15 | -15 |
18 | Adıyaman FK | 22 | 3 | 15 | 4 | 15 | 35 | 13 | -20 |
19 | Bursaspor | 22 | 3 | 13 | 6 | 14 | 38 | 12 | -24 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 16 | 12 | 1 | 3 | 33 | 8 | 39 | +25 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 16 | 10 | 0 | 6 | 26 | 7 | 36 | +19 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 16 | 8 | 3 | 5 | 16 | 10 | 29 | +6 |
4 | 52 Orduspor FK | 16 | 7 | 4 | 5 | 17 | 12 | 26 | +5 |
5 | Edirnespor | 16 | 7 | 5 | 4 | 25 | 15 | 25 | +10 |
6 | İnegöl Kafkas GK | 16 | 7 | 5 | 4 | 17 | 16 | 25 | +1 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 16 | 6 | 5 | 5 | 22 | 16 | 23 | +6 |
8 | Mardin 1969 Spor | 16 | 6 | 7 | 3 | 18 | 15 | 21 | +3 |
9 | Kırıkkalegücü FK | 15 | 5 | 6 | 4 | 10 | 14 | 19 | -4 |
10 | Talasgücü Belediyespor | 16 | 6 | 9 | 1 | 19 | 24 | 19 | -5 |
11 | Karabük İdmanyurdu Spor | 16 | 5 | 8 | 3 | 12 | 24 | 18 | -12 |
12 | Artvin Hopaspor | 15 | 4 | 6 | 5 | 15 | 15 | 17 | 0 |
13 | Gümüşhanespor | 16 | 2 | 6 | 8 | 10 | 24 | 14 | -14 |
14 | Malatya Arguvanspor | 16 | 2 | 11 | 3 | 8 | 22 | 9 | -14 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 16 | 1 | 12 | 3 | 9 | 35 | 6 | -26 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/02/2024 | Hatayspor | vs | Fatih Karagümrük |
02/02/2024 | MKE Ankaragücü | vs | Sivasspor |
02/02/2024 | Samsunspor | vs | Galatasaray |
03/02/2024 | Çaykur Rizespor | vs | Konyaspor |
03/02/2024 | Başakşehir FK | vs | İstanbulspor |
03/02/2024 | Antalyaspor | vs | Fenerbahçe |
03/02/2024 | Gaziantep FK | vs | Kayserispor |
04/02/2024 | Pendikspor | vs | Adana Demirspor |
04/02/2024 | Kasımpaşa | vs | Alanyaspor |
04/02/2024 | Beşiktaş | vs | Trabzonspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/02/2024 | Sakaryaspor | vs | Bandırmaspor |
03/02/2024 | Keçiörengücü | vs | Boluspor |
03/02/2024 | Ümraniyespor | vs | Bodrum FK |
03/02/2024 | Kocaelispor | vs | Adanaspor |
03/02/2024 | Göztepe | vs | Altay |
04/02/2024 | Erzurumspor FK | vs | Şanlıurfaspor |
04/02/2024 | Tuzlaspor | vs | Manisa FK |
04/02/2024 | Gençlerbirliği | vs | Çorum FK |
04/02/2024 | Giresunspor | vs | Eyüpspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
04/02/2024 | Altınordu | vs | Bursaspor |
04/02/2024 | Ankaraspor | vs | Adıyaman FK |
04/02/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Ankara Demirspor |
04/02/2024 | Diyarbekir Spor | vs | Zonguldak Kömürspor |
04/02/2024 | Hes İlaç Afyonspor | vs | 1461 Trabzon FK |
04/02/2024 | Karacabey Belediye Spor | vs | Serik Belediyespor |
04/02/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Bucaspor 1928 |
04/02/2024 | Van Spor FK | vs | Kırklarelispor |
04/02/2024 | Yeni Mersin İdman Yurdu | vs | Kırşehir Futbol SK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/02/2024 | K.Çekmece Sinopspor | vs | Tarsus İdman Yurdu |
04/02/2024 | Artvin Hopaspor | vs | Malatya Arguvanspor |
04/02/2024 | Edirnespor | vs | Kırıkkalegücü FK |
04/02/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | Aliağa Futbol A.Ş. |
04/02/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Gümüşhanespor |
04/02/2024 | Talasgücü Belediyespor | vs | Ayvalıkgücü Belediyespor |
04/02/2024 | 52 Orduspor FK | vs | Mardin 1969 Spor |