Hangi Ekonomist, hangi akıl dane verdiği fikir ile Türkiye Merkez Bankasını ne kadar zarara soktuğunun şimdi farkındalar mı?

       Bu KKM fikrini veren geçte olsa görevden alındı ama Merkez bankasına ve Türkiye ekonomisine verdiği zararın yapılan hesaplara göre çok büyük bir zarar rakamları ortaya çıkıyor…

       Türkiye’de Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması sona erdi.  KKM hesabı açılamayacak, açılmış hesaplar yenilenmeyecek. Bu uygulama yaklaşık 3 buçuk yıldan fazla  sürdü. 2021 yılında döviz kurundaki aşırı yükselişlere karşı uygulanmaya başlayan KKM sistemi, vatandaşların TL mevduatlarını korumak iddiasıyla başlamıştı. Devletin kur farkını üstlenmesiyle işleyen uygulama, yıllar içinde bütçeye  büyük bir yük getirmişti…

       TL'nin değerini korumak için şimdi hangi yeni adımlar atılacak?

Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, 23 Ağustos’tan itibaren gerçek kişiler için KKM hesaplarında yenileme ve açılış işlemlerinin yapılmayacağı belirtildi. Kur Korumalı Mevduat’ın toplam bakiyesi, 2023 Ağustos'ta 140 milyar doların üzerine çıkarak zirve yapmıştı… KKM hesaplarının toplam büyüklüğü, sona erme kararının alındığı gün itibarıyla 11 milyar dolara kadar geriledi.

       MB, Kur Korumalı Mevduat’tan çıkış sürecinin başarıyla tamamlandığını, bu adımın para politikasının etkinliğini artırdığını ve Merkez Bankası bilançosundaki riskleri azalttığını vurguladı.

Yaşanılan süreçte, bankaların KKM yerine Türk lirası fonlamayı tercih etmeleri için gerekli maliyet düzenlemelerinin MB tarafından yapıldığı belirtildi…

       Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, KKM ve Türk lirası mevduat için belirlenen zorunlu karşılık (ZK)  oranları arasındaki fark ve ZK’ler için ödenen faiz tutarının, bankaların fonlama stratejilerini etkilediği belirtildi…

       Bunun yanında, KKM hesaplarına uygulanabilen asgari faiz oranlarının kademeli olarak aşağı çekildiği ve KKM hesaplarına uygulanan faiz stopaj avantajına da son verildiği vurgulandı.

Yapılan bu düzenlemelerle birlikte, Türk lirası mevduatın cazibesinin korunduğu belirtildi. Böylece, 19 Ağustos 2025 itibarıyla, mevduatlar içinde KKM payı yüzde 1,8’e gerilerken, TL mevduat payı yüzde 60’ın üzerine çıktı…
       Hatırlanacağı üzere,2021 yılı sonlarında, enflasyon yüksek seyrederken, o dönem ki Merkez Bankası yönetimi faizleri düşürmeye devam ediyordu. Ancak, kurlardaki yükselişi durduramayacaklarını anlayınca, yapılması gereken olan faizleri yükseltmek yerine, siyasi nedenlerle, çözüm olarak Maliye Bakanlığı ile işbirliği içinde KKM uygulamasına başlanmıştı…

       Gelinen noktada, Kur Korumalı Mevduatı değerlendirdiğimiz zaman, Mevduatların dövize kaymaması, TL de kalması ve dövize talebin azalması için uygulanan bir yöntemdi. Ekonomi politikası anlamında KKM’nin rasyonel bir politika olmadığı görüldü. Uzmanlara göre, 60 Milyar dolar civarında ekonomiye ve Kamuya bir zarar oluşturduğu söyleniyor…

       KKM hesaplarının maliyetini bir dönem Maliye Bakanlığı ile  Merkez Bankası birlikte karşıladılar. Daha sonra maliyeti sadece Merkez Bankası karşıladı. Bu durum, Merkez Bankasının bilançosunu çok kötü etkiledi. 2022 yılında kâr etmiş olan Merkez Bankası, 2023 yılında yaklaşık 818 milyar TL, 2024 yılında ise yaklaşık 700 milyar TL zarar etmişti. Bu zararın en önemli nedeninin KKM olduğu, belirtilmektedir…

       Mali sonuçlarına ve verdiği zarara baktığımız zaman, o dönemde ekonomi yönetimi ve MB, faiz hatasının üstüne, KKM uygulaması hatası daha eklemiştir…

       Umarım, bu hatalardan ders alınır ve ekonomiyi, devlet bütçesini ve Merkez Bankası bilançosunu olumsuz etkileyen bu tür rasyonel olmayan kararlar bir daha alınmaz…